ساکشن غبغب یا همان لیپوساکشن (Liposuction)، یکی از پرطرفدارترین روشهای جراحی کاهش چربی موضعی است که به هزاران نفر در سراسر جهان کمک کرده تا بدنی شکیلتر و متناسبتر داشته باشند. اگر سالها تلاش برای کاهش وزن و ورزش مرتب انجام دادهاید اما همچنان ناحیههای خاصی از بدن شما مقاومتر از سایر قسمتها باقی مانده است، ساکشن غبغب میتواند راهحلی مؤثر و ایمن باشد. این روش جراحی نه تنها چربیهای ناخواسته را حذف میکند بلکه برای اعتماد به نفس و رضایتمندی از ظاهر شما نقش بسزایی ایفا میکند.
ساکشن غبغب چیست؟
ساکشن غبغب یا لیپوساکشن یک روش جراحی است که از طریق شفط و جذب چربی موضعی بدن، سیلوت و شکل بدن را بهبود میبخشد. این عمل جراحی با استفاده از کاتتر نوک تیز (کانولا) انجام میشود که توسط یک دستگاه شفط خلاء قدرتمند به کار گرفته میشود. کاتتر از طریق برشهای کوچکی (معمولاً ربع اینچ تا نیم اینچ) وارد بدن شده و چربی اضافی را از زیر پوست جداسازی و بیرون میکشد.
این تکنیک به ویژه برای افرادی مناسب است که وزن آنها نسبتاً مناسب است اما مناطق خاصی از بدن چربی بیشتری دارند. ساکشن غبغب نه جایگزین کاهش وزن کلی است و نه درمانی برای چاقی عمومی، بلکه ابزاری برای شکلدهی و تناسب بخشیدن به قسمتهای موضعی بدن است.
تاریخچه و تکامل تکنیکهای ساکشن غبغب
لیپوساکشن برای اولینبار در سال ۱۹۷۰ در اروپا معرفی شد و از آنزمان با پیشرفتهای تکنولوژی، این روش جراحی تحولات قابلتوجهی داشته است. دکتر یوس ژیرار ایلوز، جراح فرانسوی، یکی از پایهگذاران این تکنیک بوده است و مبانی علمی قطعکردن و کشیدن چربی را تدوین کرد.
در سال ۱۹۸۷، دکتر جفری کلین تکنیک تومسنت (Tumescent Technique) را معرفی کرد که انقلاب واقعی در دنیای لیپوساکشن ایجاد کرد. این روش با تزریق محلول بزرگی از سرم فیزیولوژی مخلوط با بیهوشی موضعی و اپینفرین، خطر خونریزی را کاهش داد و دقت جراح را بهبود بخشید. امروزه، تکنیکهای پیشرفتهتری مثل ساکشن کمکی قدرت (Power-Assisted Liposuction) و کنارهمریزی (Circumferential Suctioning) برای نتایج بهتر و ایمنتر استفاده میشوند.
تکنیکهای مختلف ساکشن غبغب
ساکشن کمکی (Suction-Assisted Lipectomy – SAL)
ساکشن کمکی معروفترین و سنتیترین روش لیپوساکشن است و هنوز هم توسط اکثریت جراحان استفاده میشود. در این روش، جراح کاتتر متصل به دستگاه خلاء را به طور دستی در میان بافتهای چربی حرکت میدهد تا چربی را توسط نیروی شفط جدا و خارج کند. این روش برای بسیاری از ناحیههای بدن مناسب است و نتایج قابلاعتماد و قابلپیشبینی فراهم میکند.
تومسنت (Tumescent Liposuction)
در این تکنیک، قبل از شروع عمل جراحی، محلول تومسنت (حاوی سرم فیزیولوژی، لیدوکائین و اپینفرین) به مقدار زیاد در ناحیه چربیدار تزریق میشود. این محلول باعث شفاف شدن و متورم شدن بافتهای چربی میشود که خروج چربی را آسانتر میکند. همچنین، لیدوکائین بیهوشی موضعی فراهم میکند و اپینفرین عروق خونی را تنگ میکند و خونریزی را کاهش میدهد. این روش مزیتهای زیادی دارد از جمله کاهش خطر عفونت، کاهش خونریزی و کاهش درد بعد از جراحی.
ساکشن کمکی قدرت (Power-Assisted Liposuction – PAL)
در این تکنیک پیشرفته، کانولا بسیار سریع (چندهزار بار در ثانیه) لرزش میکند. این لرزش سبب میشود چربی برای جراح راحتتر و با کمتر تلاش جدا شود. نتیجه این روش، جراحی سریعتر، تروماتیسم کمتر به بافتهای اطراف و بهبودی سریعتر است.
ساکشن کنارهمریز (Circumferential Suctioning)
در این روش، جراح چربی را به صورت یکنواخت و متوازن از تمام جوانب اطراف اندام یا ناحیه موضعی جدا میکند. این تکنیک نتایجی بسیار صاف و طبیعی فراهم میکند و خطر نامنظمیهای پوستی و تورمهای نامتعادل را کاهش میدهد.
اولتراسونیک کمکی (Ultrasound-Assisted Liposuction – UAL)
این روش از امواج اولتراسونیک برای مایع کردن چربی قبل از شفط آن استفاده میکند. اگرچه این تکنیک برای نواحی سخت و پرچنبری مثل پشت یا سینه مردان مؤثر است، اما میتواند خطر تروماتیسم بافتی را افزایش دهد و مدت بهبودی را طولانیتر کند. به همین دلیل برای بیماران با لنفدم یا مسائل لنفی، ساکشن کمکی (SAL) ترجیح داده میشود.
فایدههای ساکشن غبغب
نتایج سریع و دیدنی
یکی از مهمترین فایدههای ساکشن غبغب، نتایج فوری و چشمگیری است. در حالی که کاهش وزن طبیعی ممکن است ماهها یا سالها طول بکشد، لیپوساکشن نتایج قابلدیدی را در هفتههای اول بعد از جراحی نشان میدهد. با کاهش تورم در طول ماههای بعد، نتایج نهایی حتی بهتر میشود.
بهبود سیلوت و تناسب بدن
ساکشن غبغب میتواند نسبتهای بدن را بهبود بخشد و سیلوت را شکیلتر کند. چه صورت، ساعد، شکم، رانی یا دیگر نقاط باشد، این روش جراحی میتواند تعادل و هماهنگی بدن را بهتر کند. بسیاری از بیماران گزارش میدهند که بعد از این جراحی، لباسهای موردنظر آنها بهتر فیت میشود و حس راحتی و اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنند.
افزایش اعتماد به نفس و رضایتمندی
بهبود ظاهری بدن اثرات روانی مثبتی دارد. بسیاری از افراد پس از ساکشن غبغب، احساس اعتماد به نفس بیشتری دارند، بیشتر اوقات در فعالیتهای اجتماعی شرکت میکنند و رابطهی بهتری با بدن خود برقرار میکنند.
کاهش خطر سلولیت
سلولیت یک عفونت باکتریایی است که معمولاً در نواحی متورمشده از بدن رخ میدهد. با کاهش حجم چربی و بهبود گردش خون و لنفاوی، خطر این عفونت پیشآمد کاهش مییابد.
بهبود عملکرد و تحرک
برای کسانی که مسائلی مثل لنفدم (تورم مزمن اندام) دارند، ساکشن غبغب میتواند حجم چربی اضافی را کاهش دهد و در نتیجه، تحرک و عملکرد فیزیکی را بهبود بخشد. این روش جراحی میتواند با درمانهای پیچیده دیگر (Complex Decongestive Therapy) ترکیب شود تا بیشترین اثر را داشته باشد.
نامزدهای مناسب برای ساکشن غبغب
نه هر فردی برای ساکشن غبغب مناسب است و نه هر وضعیتی قابل بهبود با این روش است. جراح بدی متخصص و باتجربه میتواند کاندیداهای مناسب را شناسایی کند. مشخصات کاندید مناسب شامل موارد زیر است:
- داشتن وزنی نسبتاً مناسب یا نزدیک به وزن ایدهآل (عموماً BMI کمتر از ۳۰)
- داشتن ناحیههای موضعی با چربی بیشتر که تاب کنترل آنها در شرایط معمولی را ندارند
- داشتن پوستی شکیل و الاستیک نسبتاً خوب برای نتایج بهتر
- در حالت سلامتی عمومی خوب بودن بدون بیماریهای ناسازگار
- داشتن انتظارات واقعبینانه و فهم درست از محدودیتهای روش
- تمایل به رعایت دستورالعملهای قبل و بعد از جراحی
روند جراحی ساکشن غبغب
مرحله قبل از جراحی
پیش از جراحی، بیمار با جراح ملاقات میکند تا هدفها و انتظارات مورد بحث قرار گیرند. جراح ناحیههای مورد نظر را بررسی میکند و نقاطی را که چربی از آنجا خارج شود مشخص میکند. تستهای خون و معاینات فیزیکی انجام میشود تا جراح از سلامتی بیمار اطمینان حاصل کند.
دستور داده میشود تا بیمار ۱۰ تا ۱۴ روز قبل از جراحی داروهایی مثل آسپرین، داروهای ضدالتهاب و ویتامین E دوز بالا را قطع کند چون اینها خونریزی را افزایش میدهند. همچنین، بیمار باید کاملاً ناشتا باشد برای انجام بیهوشی.
در حین جراحی
جراح ابتدا محلول تومسنت (سرم، بیهوشی موضعی و اپینفرین) را تزریق میکند. این محلول سبب تورم بافتهای چربی میشود و خطر خونریزی را کاهش میدهد. سپس، برشهای کوچکی (معمولاً یک چهارم تا نیم اینچ) در خطوط طبیعی پوست و جا انجام میشود.
جراح کاتتر را از این برشها وارد میکند و به طور دستی (یا با استفاده از دستگاه لرزاننده در روش قدرت کمکی) آن را در میان بافتهای چربی حرکت میدهد. دستگاه شفط متصل به کاتتر، چربی را آهسته و محکم جدا میکند. جراح دقت میکند تا طبیعیترین نتیجه را بدست آورد و بافتهای درونی آسیب نبیند.
بعد از اتمام شفط، برشها با تکههای چسب و خیط قابل جذب بسته میشوند. پوشش مخصصی روی برشها گذاشته میشود و لباس فشاری برای کمک به بهبودی و کاهش تورم پوشانده میشود.
بلافاصله بعد از جراحی
بیمار معمولاً ۲ تا ۴ ساعت بعد از جراحی به خانه برمیگردد (اگر بیهوشی عمومی داشت ممکن است یک شب ماند). لباس فشاری باید شب و روز برای هفتههای اول پوشیده شود. درد و ناراحتی معمول است و داروهایی تجویز میشوند. پزشک به بیمار آموزش میدهد که چگونه برشها را تمیز نگه دارد و نشانههای عفونت را نظارت کند.
روند بهبودی بعد از ساکشن غبغب
روزهای اول (۱ تا ۷ روز)
هفته اول بعد از جراحی معمولاً سختترین دوره است. تورم و کبودی در اوج میرسند. درد و ناراحتی در روزهای اول قویتر است اما معمولاً در حول روز هفتم بهتر میشود. بیمار باید بیشتر استراحت کند و فقط قدمهای کوتاه و آهسته درون خانه انجام دهد. لباس فشاری باید به صورت مداوم (حتی هنگام خواب) پوشیده شود.
در این دوره، خروجهای خفیفی ممکن است از برشها رخ دهد که طبیعی است. بیمار باید از فعالیتهای سخت، ورزش و وزنبرداری پرهیز کند. حتی حمام کردن ممکن است تا چند روز محدود باشد تا برشها آسیب نبینند.
هفتههای دوم و سوم
تورم و کبودی شروع به کاهش میکند. بیمار میتواند کارهای معمولی و دفتری که نیاز به تلاش فیزیکی ندارند را شروع کند. رانندگی برای مسافتهای کوتاه ممکن است. درد معمولاً کاهش مییابد و داروهای بدون نسخهی معمولی برای درد کافی است. لباس فشاری در روز میتواند ادامه یابد اما در شب ممکن است کمی شل شود.
رفتن برای قدمهای کوتاه و ملایم مفید است و گردش خون را بهتر میکند و تورم را کاهش میدهد. ماساژ لنفاوی در این دوره میتواند تورم را سریعتر کاهش دهد.
هفتههای سوم و چهارم
اکثر بیمارها در این دوره احساس میکنند بسیار نزدیکتر به نرمال شدهاند. تورم به شدت کاهش یافته است و نتایج اولیه دیده میشوند. بیمار میتواند به فعالیتهای خفیفی مثل یوگا یا پیادهروی مدیتان نزدیک شود. باید از ورزشهای شدید و وزنبرداری هنوز پرهیز کند. لباس فشاری را میتوان در شب نخهایِ کند.
ماه دوم تا ششم
در این دوره، بیمار تغییرات قابلتوجهی در سیلوت خود میبیند. تورم تقریباً به کلی حل شده است و نتایج واقعی حاصل میشود. پوست اطراف ناحیه جراحی شروع به تنگ شدن میکند. بیمار میتواند به برنامهی ورزشی منظم برگردد اما باید ببینده اف طدرتمند و فشار شدید را هنوز اندکی با احتیاط انجام دهد. بسیاری از بیماران گزارش میدهند که پس از سه ماه، تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد نتایج نهایی دیده میشود.
ماه ششم تا سال اول
تا پایان سال اول، نتایج نهایی و کامل ظاهر میشود. پوست نسبت به شکل جدید بدن سازگار شده است و تورم کاملاً زایل شده است. برخی بیماران برخی احساسات تیز درد یا خز خفیف را در نواحی جراحی شده تجربه میکنند که این طبیعی است و معمولاً به خود حل میشود. بیمار میتواند تمام فعالیتهای معمولی را بدون محدودیت انجام دهد.
نکات و ریسکهای ساکشن غبغب
عوارض شایع
مثل هر عمل جراحی، لیپوساکشن نیز ریسک و عوارض احتمالی دارد. اگرچه بسیاری از این عوارض خفیف و موقتی هستند، اما آگاهی از آنها مهم است.
تورم و کبودی: تورم و کبودی نرمالترین عوارض بعد از جراحی است و ممکن است به مدت چندین هفته ادامه یابد. شدت تورم متفاوت است و بستگی به میزان چربی خارجشده، تکنیک جراح و شرایط فردی بیمار دارد.
خز و بیحسی: بیحسی موقتی یا خز موضعی در نواحی جراحیشده شایع است و معمولاً در حول سال اول کاملاً حل میشود. تغییر احساس در پوست عادی است چون اعصاب در حال بهبودی هستند.
عفونت: عفونت نادر است اما ممکن است رخ دهد. نشانههای عفونت شامل قرمزی، تورم بیشتر، ترخیشهای نامعلوم یا تب است. هر کدام از این نشانهها فوراً باید به جراح اطلاع داده شود.
نامنظمیهای پوستی: اگر چربی به طور نامتعادل خارج شود، پوست میتواند موجدار، گودیدار یا چروکیده به نظر برسد. انتخاب جراح ماهری و شناخت حد و مرز تکنیک جراحی برای جلوگیری از این عارضه بسیار مهم است.
جمع شدن سیال: گاهی اوقات، سیالهای بدن در ناحیه جراحیشده جمع میشوند که سروما نام دارد. این معمولاً خود به خود حل میشود اما گاهی ممکن است نیاز به تخلیه با سوزن باشد.
عوارض نادرتر اما جدیتر
خطای درونی: اگر کاتتر خیلی عمیق فشار داده شود، ممکن است اعضای داخلی آسیب ببینند. این عارضه بسیار نادر است اما میتواند جدی باشد و نیاز به جراحی اضطراری داشته باشد.
امبولیسم چربی: در موارد بسیار نادر، قطعات چربی میتوانند وارد رگهای خونی شده و به ریهها یا مغز برسند. این عارضه فوری و جدی است و میتواند جانگیر باشد. درجات شدید و عوارض جدی چاقی افراطگرایانه (مگا لیپوساکشن) میتواند این خطر را افزایش دهد.
تجمع سیال در ریهها: در موارد شدید لیپوساکشن (حجم بسیار زیاد)، ممکن است سیال در ریهها جمع شود. این عارضه ناشی از تزریق بیشتر مایع و عدم اجازه انتشار آن است. دقت در مقدار محلول و تکنیک تزریق میتواند این ریسک را کاهش دهد.
سمیت لیدوکائین: لیدوکائین یک بیهوشی موضعی است که به طور معمول ایمن است اما در موارد نادری میتواند مسائل قلبی و اعصابی ایجاد کند. درجات سنگینتری از لیپوساکشن ریسک را افزایش میدهد.
هزینهی ساکشن غبغب
هزینهی لیپوساکشن بسیار متفاوت است و بستگی به عوامل متعددی دارد. هزینهی میانگین در ایالات متحده بین ۳۰۰۰ تا ۸۰۰۰ دلار است اما این فقط هزینهی جراح است و شامل بیهوشی، تسهیلات و تستهای پزشکی نمیشود.
عوامل تأثیرگذار بر هزینه:
- نواحی بدن مورد نظر برای جراحی (صورت کمتر هزینه دارد، شکم و رانی بیشتر)
- میزان چربی که باید خارج شود (بیشتر چربی معمولاً بیشتر هزینه)
- تجربه و شهرت جراح
- محل جغرافیایی کلینیک یا بیمارستان
- تکنیک جراحی استفادهشده (تکنیکهای پیشرفته ممکن است بیشتر هزینه داشته باشند)
- نیاز به بیهوشی عمومی یا موضعی
- انجام برشهای تجمیلی در کنار جراحی اصلی
بسیاری از کلینیکها نقشههای پرداخت برای کمک به بیماران فراهم میکند. مهم است که هزینهها و شرایط را قبل از جراحی کاملاً درک کند.
روند انتخاب جراح مناسب
انتخاب جراح ماهری و باتجربه برای موفقیت جراحی و کاهش ریسکهای عوارض بسیار مهم است. معیارهای مهم برای انتخاب شامل:
- تحصیل در یکی از موسسات معتبر جراحی و سرتیفیکه شدن در تخصص جراحی تجمیلکننده
- تجربه کافی و سابقه خوب در انجام جراحیهای لیپوساکشن
- عضویت در انجمنهای حرفهای جراحی معتبر
- امکانات و تسهیلات ایمن و استاندارد در محل جراحی
- ارائه مشاورهی آزاد و پاسخگو به تمام سوالات
- دارا بودن نمونههای قبل و بعد برای نشان دادن نتایج
- داشتن نظرات مثبت از بیمارهای پیشین
نکات مهم برای حصول نتایج بهتر
قبل از جراحی
پیروی از دستورات جراح قبل از جراحی بسیار مهم است. توقف داروهای مخصوص، ناشتایی، و تجنب از سیگار و الکل میتواند خطر عوارض را کاهش دهد و بهبودی را سریعتر کند. همچنین، حصول انتظارات واقعبینانه و درک محدودیتهای روش مهم است.
پس از جراحی
پوشش لباس فشاری طبق دستور جراح، ماساژ لنفاوی منظم در هفتههای اول، نوشیدن آب فراوان، استراحت کافی و اجتناب از فعالیتهای سخت تا مدت معینی تماماینها نقش بسزایی در حصول بهترترین نتایج دارند.
حفظ وزن پایدار بعد از جراحی بسیار مهم است چون افزایش وزن دوباره میتواند نتایج جراحی را تحتتأثیر قرار دهد. عادات سالم مثل ورزش منظم و تغذیه سالم میتواند کمک کند تا نتایج طولانیمدت حفظ شود.
تفاوت ساکشن غبغب با دیگر روشهای کاهش وزن و چربیسوزی
ساکشن غبغب روش جراحی است در حالی که روشهایی مثل تمرین، رژیم غذایی و درمانهای غیرجراحی مثل کرایولیپولیز (Coolsculpting) روشهای غیرجراحیاند. این روشهای غیرجراحی معمولاً نتایج نسبتاً کمتری دارند، طولانیمدتتر هستند و برای درجات سنگینتر چربی موضعی مناسب نیستند.
ساکشن غبغب نتایج فوریتر و پایدارتر فراهم میکند. با اینحال، هر روشی مزایا و نقاط ضعفی دارد و انتخاب بستگی به شرایط فردی و اهداف بیمار دارد.
سوالات و پاسخهای متکرر دربارهی ساکشن غبغب
۱. آیا نتایج ساکشن غبغب دائمی است؟
بله، نتایج ساکشن غبغب تا حدود زیادی دائمی است. سلولهای چربی جداشده به دلیل مسیرهای خاص بدن نمیتوانند دوباره در همان جا تشکیل شوند. با اینحال، اگر بیمار وزن شدیدی به دست آورد، سلولهای چربی جدید میتواند در نواحی دیگر بدن تشکیل شود. بنابراین، حفظ وزن پایدار نقش مهمی در حفظ نتایج دارد.
۲. آیا میتواند برای افراد با چاقی عمومی انجام شود؟
خیر، ساکشن غبغب برای افراد با چاقی عمومی مناسب نیست. این روش برای افراد با وزن نسبتاً مناسب اما با ناحیههای موضعی چربیدار طراحی شده است. برای افرادی که وزن کلی خود را کاهش دهند باید، رژیم غذایی، ورزش و در موارد شدید، جراحی کاهش وزن (مثل بایپس معده) را انجام دهند.
۳. آیا سن برای انجام جراحی مهم است؟
سن خود به تنهایی مانع انجام جراحی نیست. بر هر حال، افراد جوانتر معمولاً پوست الاستیکتری دارند و نتایج ظاهریای بهتری حاصل میشود. افراد مسنتر نیز میتوانند جراحی شوند اما باید سلامتیی عمومی خوبی داشته باشند و به پزشک معالجهی خود بگویند.
۴. آیا بیمار میتواند فوراً کار برگردد؟
خیر، نیاز است اندکی استراحت کنید. بیشتر افراد میتوانند کارهای دفتری را پس از یکی دو هفته شروع کنند. اما فعالیتهای سخت و ورزشهای شدید باید برای چهار تا شش هفته تأخیر داشته باشند.
۵. آیا اثرات جانبی جدیتری ممکن است؟
بیشتر عوارض خفیف و موقتی هستند اما عوارض جدیتری مثل امبولیسم چربی یا عفونت شدید ممکن است رخ دهند. با اینحال، این عوارض بسیار نادرند خصوصاً اگر جراح ماهری و باتجربه باشد و تمام احتیاطات لازم انجام شود.
۶. آیا میتوان بیش از یک ناحیه را در یک جراحی درمان کرد؟
بله، میتواند بیش از یک ناحیه را در یک جلسه جراحی انجام دهند. این موجب میشود که نیاز به چند بار بیهوشی کمتر شود. اما باید حجم کلی چربی خارجشده محدود باشد تا خطر عوارض کاهش یابد.
۷. آیا بعد از ساکشن غبغب میتواند باردار شد؟
بله، ساکشن غبغب تخمدان یا سیستم تولیدمثل را تحتتأثیر نمیدهد. اما بهتر است تا یک یا دو ماه بعد از جراحی صبر کنند تا بدن کاملاً بهبود یافته باشد قبل از باردار شدن.
۸. چهمدت طول میکشد تا نتایج نهایی دیده شود؟
نتایج اولیه در هفتههای اول دیده میشود اما تا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد نتایج ممکن است تورم موقتی بر آنها تأثیر بگذارد. نتایج نهایی و کامل معمولاً ۶ ماه تا یک سال طول میکشد.
۹. آیا برجستگی و رگهای ظاهری بعد از جراحی بدتر میشود؟
برعکس، بسیاری اوقات دیده میشود که با کاهش چربی در نواحی موضعی، برجستگی و رگهای ظاهری بهتر میشود. اما اگر بیمار بسیار لاغر باشد ممکن است رگها قبلتر نمایان شوند.
۱۰. آیا تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام میشود؟
انجام جراحی تحت هر دو نوع بیهوشی ممکن است. برای جراحیهای سادهتر و کوچکتر معمولاً بیهوشی موضعی کافی است. برای جراحیهای بزرگتر یا چند ناحیهای، بیهوشی عمومی تجویز میشود. جراح بر اساس شرایط بیمار و نوع جراحی تصمیم میگیرد.
نتیجهگیری
ساکشن غبغب روشی موثر و ایمن برای بهبود سیلوت و شکل بدن است که میتواند اعتماد به نفس و رضایتمندی از ظاهر را افزایش دهد. با انتخاب جراح ماهری، رعایت دستورالعملهای قبل و بعد از جراحی و داشتن انتظارات واقعبینانه، میتواند نتایج فوقالعادهای حاصل شود. ساکشن غبغب برای کسانی که سالها تلاش کردهاند اما خاص ناحیههای بدن همچنان مقاومت میکنند، میتواند آخرین و موثرترین گزینه باشد.